Met dank aan Mevr. Lutgarde Verrept voor de vertaling.
Mevrouw, Mijnheer,
Naar aanleiding van de wetsontwerpen met betrekking tot de uitoefening van klinische psychologie, psychotherapie, seksuologie en orthopedagogie voorgesteld door minister Aelvoet en overgenomen in de opdracht van minister Tavernier, hebben vele professionals van de geestelijke gezondheid zich gemobiliseerd om te getuigen over hun klinische realiteit en over het specifiek karakter van het beroep van psycholoog. Verschillende beroepsverenigingen hebben contact met U opgenomen om deze ontwerpen, die niet beantwoorden aan de realiteit in het veld, aan te klagen.
Daarnaast heeft zich een groep vertegenwoordigers van de verschillende beroepsverenigingen (APPPSY, PSYCORPS, SBP, IFISAM, FFPP, UCL, ULB) gevormd en deze hebben alle gezondheidscomités van de verschillende politieke formaties van het land ontmoet, met uitzondering van de CD&V, bij gebrek aan mogelijkheid, en met uitzondering ook van de extremistische partijen, omwille van politieke keuze.
Uit deze contacten is gebleken dat :
1° Er een goede reden is om de psychologie van het ‘gezond verstand’ die bestaat uit een empathische aandacht voor de patiënt te onderscheiden van de wetenschappelijke psychologie, die gebaseerd is op theorieën en tools die wetenschappelijk bewezen en gevalideerd zijn ;
2° De titel van psycholoog beschermd wordt sinds de wet van 8/11/1993, en het bijgevolg niet noodzakelijk is om wetgeving op te stellen, onder het voorwendsel de burger tegen charlatans te beschermen. Bovendien beschouwt de jurisprudentie de psychologie al jarenlang niet meer als een illegale beoefening van de geneeskunde ;
3° De klinische psychologie zich niet beperkt tot het gebruik van tests, maar het psychisch functioneren van de persoon als individu of in groep betreft. Daartoe werkt zij zowel op psychische processen als op het relationele en dat op een verantwoorde en autonome manier ;
4 ° Wanneer de evaluatie van de psychologische situatie vastgesteld door de klinisch psycholoog of een persoon die gevormd is in deze discipline het vereist, een psychotherapeutische follow-up aangewezen kan zijn, en dit valt onder de verantwoordelijkheid van een professional die specifiek opgeleid is voor dit doel. De enige echte juridische leemte is de bescherming van de TITEL van psychotherapeut.
Daarom lijkt het duidelijk dat de uitoefening van de klinische psychologie en haar specialisaties gebaseerd is op een geheel van specifieke kennis die niet kan worden herleid tot louter goede wil of tot een kwaliteitsvol humanisme.
Het is belangrijk om te weten dat onze inspanningen worden ondersteund door vele psychiaters van wie de bekwaamheid niet wordt genoemd in de wetsontwerpen, en ook door psychologen die zowel tot het noorden als het zuiden van het land behoren. Er kan worden gezegd dat op dit moment een gemeenschappelijk front van de meeste psychologen in het land naar voren treedt, met uitzondering van de Belgische Federatie van Psychologen, die geen federatie in de juridische zin van het woord vormt maar een vzw is, niet representatief voor de actoren in het veld (zij omvat één procent van de psychologen in België en is intern niet unaniem). Haar standpunt weerspiegelt essentieel de mening van een groep Nederlandstalige gedragspsychologen verbonden aan de heer B. Cools, lid van het kabinet van Minister Tavernier.
Als antwoord op onze informatieve aanpak hebben verschillende politieke partijen substantiële wijzigingen aan de ontwerpen willen aanbrengen, zich bewust van de noodzaak om een discipline te erkennen met haar eigen methodologie, onderzoeksgebied en deontologie en die op geen enkele manier kan worden verward met de geneeskunde en vice versa !
In het geheel van voorstellen die ons gedaan werden, besteden we bijzondere aandacht aan het idee om professionals in de geestelijke gezondheid samen te brengen onder eenzelfde hoofdstuk (zoals voorgesteld door C. Burgeon en Y. Mayeur) , wat het voordeel biedt om deze sector te accrediteren in zijn specificiteit en aan te sluiten bij de realiteit van het vakgebied, aangezien deze al het voorwerp is van wettelijke bepalingen (zie maatregelen op het gebied van geestelijke gezondheid georganiseerd door de Brusselse Gemeenschap, onder de auspiciën van Minister Didier Gosuin). De expliciete verwijzing in de wet naar de deontologische code specifiek voor de psycholoog, lijkt ons fundamenteel.
Het wetsontwerp bevat veel onzekerheden wat betreft de vereiste kwalificatie van elk van de actoren van de Gezondheid, voornamelijk op het niveau van het bevoorrechten van artsen. Het is ondenkbaar dat klinische psychologie en psychotherapie door elke arts kunnen worden beoefend, ongeacht zijn specialiteit, als we weten dat hun vorming – afhankelijk van de universiteit – slechts 100 à 150 uur psychologie omvat over de 7 jaar geneeskunde. Meer duidelijkheid op dit gebied zou in de toekomst dubbelzinnigheden en het moeten terugvallen op jurisprudentie kunnen voorkomen.
Als we willen genieten van een wet die de complexiteit van het domein van de psychologie en het toepassingsgebied ervan weerspiegelt, dan vinden we dat een uitgebreid debat in de Senaat het mogelijk moeten maken om in volledige democratie te beraadslagen over een onderwerp dat, verre van banaal, het fundamenteel welzijn betreft waar elke burger recht op heeft. Het beroep van psycholoog is inderdaad één van de enige die het individu probeert te helpen om voor zichzelf te denken.
In de hoop dat deze uiteenzetting weerklank bij U vindt, bedanken wij U, Mevrouw, Mijnheer voor uw tijd en uw aandacht.
Met vriendelijke groeten
Brigitte Dohmen
Licentiaat in de psychologie
Klinisch psycholoog en psychoanalytisch psychotherapeut
Expert in de klinische psychologie geraadpleegd door het kabinet Aelvoet
Lid van de commissie van experten in de klinische psychologie van de Belgische Federatie van Psychologen
Lid van de commissie van experten in psychotherapie van de Belgische Federatie van Psychologen
Lid van de Belgische Federatie van Psychologen
Lid van de Vereniging van Psychologen, beoefenaars met een psychoanalytische oriëntatie
Voormalig voorzitster van de Belgische School voor Lichaamsgerichte Analytische Psychotherapie
Lid van het perinatale psychotherapie-team van het CHIREC